06 L droch di vëscui

Da liejer pea
06 L droch di vëscui
Jevun fova belau mez milené sënta di vëscui. Tl tëmp danter l 550 y l ann 1000 possen cumpedé 27 vëscui.

Sëura l droch di vëscui iel da udëi n relief fat dal artist sudtirolesc Werner Kofler de Neumarkt. L nes mostra trëi di 27 vëscui. Chël tamez ie Cassian - Ciascian, a man ciancia ons Ingenuin - Nuin y a man drëta Albuin. Chisc trëi vëscui storics vën cunscidrei coche sanc y i patrons dla diozeja de Jevun y plu tert dla diozeja de Persenon.

Ingenuin, Nuin, ie storicamënter documentà. Ël fova plu dessegur vëscul dal 577 nchina tl 605 y n teologh mpurtant de si tëmp. Chël vën mustrà su cun l’ostia y l chelesc.

Kassian, Ciascian, vën unerà coche fundadëur dla diozeja de Jevun. N jega che l fova de Imola dlongia Bologna y plu dessegur iel mort ntëur l ann 365. La parola „vaniele“ simbolisea si funzion da mediatëur dl crëidum te nosc raion.

Albuin fova vëscul dal 977 nchina tl 1007 y nce ël ie storicamënter documentà. Tl relief tëniel tla man n model dl dom de Persenon, ajache ël ova ntëur l ann 990 trapinà la sënta da vëscul da Jevun a Persenon.

La giavedes archeologiches à bele da giut desmustrà che la prima sënta dl vëscul fova tl raion dl santuer de Santa Maria de Jevun. Tlo iel dlongia la piera da batum dl prim tëmp cristian nce unit a lum la dlieja tl ciamp dla vinies, i sedims dl nridlamënt y l zënter dla gran curtina cun truepa fòsses. Chisc reperc ie di ani ntëur l 400 do Gejù Crist.
Pervia che l ciastel dl vëscul fova plu tert sun la piza dl crëp de Jevun, muessa vester che n l ebe n bel di trapinà su al’auta. L ie rie dì avisa canche chël fova suzedù, ma n jega che l fova ntëur l ann 600, ntan l tëmp dl vëscul Nuin.

L ciastel ova la ncëria da sënta episcopela nchina n valgun ani dan l 1000, canche l vëscul Albuin fova trapinà da Jevun a Persenon. Plu tert fova l ciastel deventà la sënta de n capitan y tres i centeneies à sambën truep lëures de cumedures y njontes mudà dassënn l cialé ora dl frabicat.

Ti ani do ova doi ntraunides marcà la storia dl ciastel dl vëscul. Tl ann 1533 ti ova dat ite l tëune y dut l ciastel fova vardù ju fin pra la fundamëntes. Permò 150 ani do fovel unì fat su l cunvënt. L frabicat nuef oven ¬sentà ite ti vedli sedims. Perchël ne n’iel ncuei plu da udëi tan che nia dl ciastel da dant. Tl sotët se à mo mantenì n valgun vieresc dopli a revëut murei pro. Sëura l purton de ntreda dessot, vëijen mo scialdi tler n valgun numeri de na data y l blason de Persenon y chël dl vëscul Melchior de Meckau.